![](/storage/thumbnails/dO0026kH0iN1wO1ZvrIga9ug2lKQhGevFHrNyAoJ.jpeg)
W dniu 8 lipca 2019 r. w Filii AWF w Białej Podlaskiej została obroniona już ponad setna praca magisterska dotycząca taekwon-do pt. Wybrane czynniki determinujące urazowość zawodników Taekwon-Do podczas treningów i zawodów. Autorką jest Sylwia Skwara, która w czerwcu br. zdała egzamin na II Dan.
Spis treści
Materiał badań 1
Metody badawcze 1
Celem pracy było zbadanie jakie czynniki mają wpływ na urazowość zawodników taekwon-do w warunkach treningów i zawodów. Realizacja celu pozwoli odpowiedzieć na następujące pytania:
- Czy można jednoznacznie zidentyfikować czynniki determinujące urazowość w taekwon-do podczas treningów i zawodów?
- Które czynniki wpływają na urazowość zawodników podczas treningów i zawodów taekwon-do?
- Czy zmienne biometryczne determinują urazowość taekwondzistów?
Materiał badań
Zbadano 51 zawodników, w tym 33 mężczyzn oraz 18 kobiet o średniej wieku 20 lat, staż treningowy 9 lat. Wszyscy badani posiadali licencje zawodnicze Polskiego Związku Taekwon-do, systematycznie uczestniczyli w badaniach lekarskich (co ½ roku) oraz w treningach klubowych, a część dodatkowo w zgrupowaniach Kadry Polski.
Tabela 1. Statystyki biometryczne i szkoleniowe badanych (n=51)
Statystyki | Wiek | Masa ciała (kg) | Wys. ciała | Staż tr. (lata) | Poziom wyszkol. |
M | 19,6 | 67,2 | 173,7 | 9,2 | 48,3 |
sd | 5,17 | 12,8 | 8,50 | 4,60 | 16,79 |
cv (%) | 26,39 | 19,01 | 4,89 | 49,92 | 34,79 |
Metody badawcze
W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, a narzędziem był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, który składał się z 14 pytań w tym 3 zamkniętych, 3 półotwartych i 8 otwartych oraz obserwacja zawodników podczas walk, a także rejestr urazów sporządzony przez lekarza zawodów.
Wyliczono miary położenia i zmienności oraz istotności różnic pomiędzy wskaźnikami, posługując się aplikacją Excel i programem Statistica 13.1.pl
Wyniki
Korzystanie z gwałtownym metod redukcji masy ciała na tydzień przed zawodami potwierdziło Ponad 72,6% badanych. Znaczące wyniki sportowe osiągało zaledwie 6 osób (12%) spośród tych, którzy nie redukują masy ciała przed zawodami. Znamienne jest, że 90% taekwondzistów zdaje sobie sprawę z negatywnych skutków ubocznych gwałtownego odchudzania, a mimo to stosuje takie procedury.
Do najczęściej wykorzystywanych metod gwałtownej redukcji masy ciała należały: odwadnianie, ograniczenie kaloryczności i ilości spożywanego pokarmu oraz głodówki. W efekcie ich stosowania zawodnicy odczuwali: spadek wydolności fizycznej, pogorszenie samopoczucia (przygnębienie, niepokój, apatia, drażliwość), wzrost agresji, trudności w koncentracji.
Wśród osób, które nie stosowały metod gwałtownej redukcji masy ciała (n=14), aż sześcioro zawodników potwierdziło doznanie co najmniej jednego urazu. Poza jednym przypadkiem, wszystkie urazy wystąpiły podczas treningów - w trakcie walk wolnych. Natomiast tylko 15% wykorzystujących przedstartową regulację masy ciała doznało urazu podczas rywalizacji sportowej. Tak więc trudno jednoznacznie potwierdzić zależność utraty masy ciała i urazowości, choć znamienne jest to, że do urazów dochodziło właśnie podczas zawodów sportowych. Ogólnie najczęściej taekwondziści doznawali stłuczeń, skręceń i bólów mięśniowych (nie określili ich przyczyny).
Porównanie metod „zrzucania wagi” z uwzględnieniem płci przedstawia ryc.1
![](/storage/photos/S7g3gt8bwd08kvsEWyvbejfSx4LiCoBcxKvujKeH.png)
Ryc. 1. Struktura rodzaju stosowanych metod z uwzględnieniem płci badanych
Kontrola masy ciała przed zawodami jest jednym z kluczowych zadań zawodnika, jeżeli nie będzie miał odpowiedniej „wagi” podczas kontroli nie będzie mógł wziąć udziału w konkurencji walk. Trzech (6%) zawodników ankietowanych zaznaczyło, że nie kontroluje swojej „wagi” przed zawodami, jeden zawodnik swoją kontrolę podejmuje dzień przed. Najliczniejsza grupa podejmuje się kontroli 7 i 14 dni przed zawodami (42%). Całoroczną kontrolę prowadzi tylko dwójka zawodników ankietowanych (ryc. 2).
![](/storage/photos/5c2xalQYsoGjdPvNWnoNKV7Gqio8EsCEwG73LJWd.png)
Ryc. 2. Struktura odpowiedzi dotyczących liczby dni kiedy rozpoczynana jest kontrola masy c.
Najczęściej odczuwalnym skutkiem ubocznym szybkiej redukcji masy było pogorszenie samopoczucia (przygnębienie, niepokój, apatia i drażliwość) występująca u 40% zawodników. Kolejnym skutkiem był spadek wydolności fizycznej odczuwalny przez 33% badanych (ryc.3). W jednym przypadku wystąpiła utrata przytomności (omdlenie). Innymi skutkami były zaburzenia hormonalne, spadek energii i podatność na kontuzje. Tylko 22% zawodników nie odczuło żadnych efektów ubocznych.
![](/storage/photos/QY6n4PyfeTyt5GZG9PJiOsyibe5IAxBLOrLU1zcg.png)
Ryc. 3. Skutki uboczne szybkiej redukcji masy ciała
W grupie badanych, którzy doznali urazu (URZ) wszyscy odnoszą wymierne sukcesy sportowe (zdobywają medale na zawodach różnej rangi), natomiast w grupie bez urazów (BUR) 69% zdobywa medale, natomiast pozostali jeszcze czekają na swoje sukcesy, pomimo o rok dłuższego stażu treningowego. Najwyższą współzależność osiąganych wyników wykazano z wiekiem w grupie z urazami (rSp=0,57; p>0,05), natomiast w grupie bez urazów z wiekiem, masą ciała i stażem treningowym (tab. 7).
Tabela 7. Współzależność zmiennych biometrycznych i treningowych z osiąganymi wynikami sportowymi wśród doznających urazy i bez urazów
Zmienne | Współczynniki korelacji r Spearmana | |
URZ (n=14) | BUR (n=25) | |
wiek | 0,57 | -0,41** |
masa | 0,24 | -0,39 |
wys | 0,02 | -0,24 |
staż | 0,29 | -0,38 |
poziom zaawans. | 0,19 | -0,03 |
** różnice istotne p<0,05;
Wnioski
- Nie udało się jednoznacznie zidentyfikować czynnika zwiększającego urazowość wśród taekwondzistów.
- Większość zawodników redukuje masę ciała krócej niż 8 dni przed startem zawodów.
- Najczęstszą metodą gwałtownej redukcji masy ciała jest głodówka, odwadnianie, zmniejszenie kaloryczności i ilości spożywanych pokarmów.
- Najczęstsze urazy wśród taekwondzistów to stłuczenia, złamania, zwichnięcia.
- Prawie wszyscy badani są świadomi skutków szybkiej redukcji masy ciała.
- Skutki uboczne regulacji masy ciała to: spadek wydolności fizycznej, pogorszenie samopoczucia, trudności w koncentracji i wzrost agresji.
- Główną przyczyną powstawania urazów była własna wina i wina współćwiczącego.
- Zawodnicy stosujący gwałtowna redukcję masy ciała częściej ulegają urazom podczas zawodów sportowych niż treningów.
W pracy wykorzystano 40 pozycji piśmiennictwa bezpośrednio związanego z tematyką badań.